ProZ.com translation contests »
11th ProZ.com translation contest: "Contemporary society" » Bulgarian to Greek » Entry by vanesapadova


Source text in Bulgarian

Translation by vanesapadova (#14066)

народопсихологията ни като еманация на националния дух и средоточие на българското
светоусещане. Когато житейският опит и дълбочината на мисълта намерят лаконичен израз,
резултатът е кратко изречение, което поразява с остроумието си и звучи като откровение.
Често се твърди, че българинът е земен човек и в ежедневието си се стреми да
избягва крайностите – според разпространеното мнение е по-добре да се следва политика на
конформизъм. Вероятно тази мисловна парадигма е залегнала в създаването на пословици
като „Да би мирно седяло, не би чудо видяло“. Дори в любовта българинът остава здраво
стъпил на нозете си – „Либи либе с кусура му“ казват старите хора. Но битува и друг тип
светоусещане, друга екзистенциална формула, породила поговорката „Докато умните се
наумуват, лудите се налудуват“. Стига се дори по-далеч, като се твърди, че „Ако господ ме не
ще, дяволът рушвет дава за мен“. В последното намира глас и традиционната според някои
липса на религиозност, което вероятно е едно невярно разбиране, останало от годините
на комунизма. Когато казват „Ако попът се напива, селото не изтрезнява“, това е по-скоро
съждение, тъждествено със социалната, а не с религиозна критика.
Българите са свикнали да се справят сами с предизвикателствата: „Затънат ли ти
колелата, не чакай Крали Марко да ти ги изправи“. Всеобщото усещане е, че „българският дял“
е да се прекалява с работата, а не с почивката: „Канили магарето на сватба, но му заръчали да
вземе и самара“. Нишката на индивидуализма личи в съждението: „Орташката работа вълци я
яли“ т.е. разчитай само на себе си.
Сред най-високо ценените качества на този земен човек е острият ум: „Ума му толкоз
кескин – разцепва конеца и на бълхата шалвари направя“. Работливият се радва на уважение,
но и този, който съумява сам да се похвали, също е даван за пример: „Кокошка, дето най-много
кудкудяка, най-малко снася“.
В нашите пословици има и много хумор: „Върви му като на бито куче тояга“.
Българските пословици и поговорки са пречистени и съвършени като скъпоценни
камъни – едно словесно богатство, завещано ни от бащите ни, което сме длъжни да съхраним
за децата на нашите деца.
Η νοοτροπία μας ως απόρροια του εθνικού πνεύματος και της βουλγαρικής
κοσμοθεωρίας. Όταν η πείρα της ζωής και της σκέψης βρίσκουν έκφραση, το αποτέλεσμα είναι μια σύντομη φράση που ηχεί με το πνεύμα και τους ήχους της σαν την αποκάλυψη.
Συχνά προβάλλεται το επιχείρημα ότι οι Βούλγαροι είναι άτομα τα οποία συνήθως επιδιώκουν να αποφύγουν τα άκρα - Σύμφωνα με την κοινή γνώμη, είναι καλύτερα να ακολουθείς την πολιτική κομφορμισμού. Ίσως σε τέτοιο μοντέλο σκέψης, βασίζεται η δημιουργία παροιμιών όπως «Αν κάθεσαι ήσυχα, δεν ειναι θαύμα». Ακόμη και στους Βούλγαρόφιλους η αντίληψη αυτή παραμένει έντονη. «Αγάπα το φίλο σου με τα λάθη του» όπως λένε οι παλιοί. Όμως παραμένει και ένα άλλο είδος θεωρίας, άλλη υπαρξιακή θεωρία που έφτιαξε το ρητό «Όταν σκέφτεσαι είσαι έξυπνος, όταν δε σκέφτεσαι είσαι τρελός” . Το θέμα το πηγαίνει πιο κάτω, το ρητό που υποστηρίζει ότι «Αν δε μου δώσει ο Θεός, θα τον δωροδοκήσει ο διάβολος». Στο τελευταίο ρητό φαίνεται η φωνή της παράδοσης και η απουσία θρησκευτικότητας, η οποία είναι πιθανότατα λάθος, υπόλειμμα που άφησε πίσω του ο κομμουνισμός. Όταν λέμε « Όταν ο παπάς μεθάει, οι χωρικοί είναι νηφάλιοι» αυτό ακόυγεται σαν δικαστική απόφαση, ταυτόσημη με την κοινωνική αλλά όχι και με την θρησκευτική κρίση. Οι Βούλγαροι για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις χρησιμοποιούν το εξής ρητό, «Φτιάξε τις ρόδες μόνος σου, μην περιμένεις να έρθει ο βασιλιάς Μάρκος να το κάνει».
Η γενικότερη εντύπωση είναι ότι το να είσαι Βούλγαρος σημαίνει να δουλεύεις πολύ, και καθόλου διακοπές : «Κάλεσε στο γάμο το γαιδούρι , αλλά του είπε να πάρει μαζί του και το σαμάρι». Ο ατομικισμόςείναι εμφανής στο ρητό : «Δουλεύανε τα πρόβατα και τα τρώγανε οι λύκοι» που σημαίνει ότι ο καθένας βασίζεται μόνο στον εαυτό του. Ανάμεσα στα χαρακτηριστικά αυτού του ανθρώπου, αυτό που εκτιμάται είναι το έξυπνο μυαλό : «Το μυαλό του είναι κόσκινο - χωρίζει ακόμα και τους ψύλλους από τα άχυρα» . Οι εργατικοί έχουν το σεβασμό των άλλων αλλά και αυτός που καταφέρνει να διαφημίσει τον εαυτό του, επίσης έχει σεβασμό απο τους άλλους : «Όταν ο νέοσσός,
γελάει δυνατότερα , οι άλλοι σωπαίνουν» . Στις παροιμίες μας έχει και πολύ χιούμορ: «Περπατήστε σαν ένα σκυλί χτυπημένο με ραβδί».
Οι βουλγαρικές παροιμίες και τα ρητά αντιμετωπίζονται ως μια πολύτιμη πέτρα – ένας λεξικός πλούτος, που μας κληρονόμησαν οι πατέρες μας, και τον οποίο έχουμε καθήκον να προστατέψουμε.


Discuss this entry