ProZ.com translation contests »
17th Translation Contest: "The Sounds of Silence" » English to Uzbek » Entry by Turdimurod Rakhmanov


Source text in English

Translation by Turdimurod Rakhmanov (#23675)

A theme of the age, at least in the developed world, is that people crave silence and can find none. The roar of traffic, the ceaseless beep of phones, digital announcements in buses and trains, TV sets blaring even in empty offices, are an endless battery and distraction. The human race is exhausting itself with noise and longs for its opposite—whether in the wilds, on the wide ocean or in some retreat dedicated to stillness and concentration. Alain Corbin, a history professor, writes from his refuge in the Sorbonne, and Erling Kagge, a Norwegian explorer, from his memories of the wastes of Antarctica, where both have tried to escape.

And yet, as Mr Corbin points out in "A History of Silence", there is probably no more noise than there used to be. Before pneumatic tyres, city streets were full of the deafening clang of metal-rimmed wheels and horseshoes on stone. Before voluntary isolation on mobile phones, buses and trains rang with conversation. Newspaper-sellers did not leave their wares in a mute pile, but advertised them at top volume, as did vendors of cherries, violets and fresh mackerel. The theatre and the opera were a chaos of huzzahs and barracking. Even in the countryside, peasants sang as they drudged. They don’t sing now.

What has changed is not so much the level of noise, which previous centuries also complained about, but the level of distraction, which occupies the space that silence might invade. There looms another paradox, because when it does invade—in the depths of a pine forest, in the naked desert, in a suddenly vacated room—it often proves unnerving rather than welcome. Dread creeps in; the ear instinctively fastens on anything, whether fire-hiss or bird call or susurrus of leaves, that will save it from this unknown emptiness. People want silence, but not that much.
Асрнинг баҳсли мавзуси шундан иборатки, ушбу саноати ривожланган дунёда яшаётганимизга қарамасдан, одамлар тинчлигу сокинликка ташна бўлади-ю, лекин ҳеч қаердан топа олишмайди. Машиналар шовқини, телефонларнинг бетиним жиринглашлари-ю, автобуслар ва поездлардаги экран орқали узатилувчи электрон эълонлар, бўм-бўш, ҳувуллаган идораларда овози баланд қилиб қўйилган телевизорлардан таралаётган қулоққа чалиниб қолувчи нохуш шовқин - туганмаc батарея ва алахсишлар. Инсон зоти ўзини кераксиз шовқин билан адойи тамом қилади, шу билан бирга - хоҳ инсон оёғи етмаган жойларда бўлсин, хоҳ уммону денгизларда бўлсин, хоҳ жимжитлик ҳукмрон бўлган ва фикрни бир жойга қўйиш учун белгиланган баъзи овлоқ жойларда бўлсин, ўша шовқин деб аталмиш ва тинчсизликнинг қарама-қаршиси бўлмиш жимжитликка ташна бўлади. Тарих фанлари профессори, Ален Корбин Сорбоннадаги ўз бошпанасидан туриб ёзади, Эрлинг Кагге бўлса, ҳар иккаласи қочишга уринган, Антарктика деб аталмиш жойдаги беҳуда уринишлари ҳақида ҳикоя қилувчи хотираларини баён қилади.
Жаноб Корбин «Сукунат тарихи» китобида таъкидлаганидек, эҳтимол, ҳалиям у ерда аввал бўлгани каби шовқин бўлмаса керак. Ҳаво билан тўлдириладиган чамбарлар пайдо бўлгунга қадар, шаҳар кўчалари метал ҳошияли ғилдиракларнинг ва тош устида ҳаракатланаётган тақаларнинг қулоқни қоматга келтирадиган шарақ-шуруқи билан тўла бўларди. Уяли телефонларнинг шовқинни ихтиёрий эшитилмайдиган қилиш функцияси пайдо бўлишидан олдин, автобус ва поездлар суҳбату ҳангомалар ғовур-ғувури билан тўларди. Газета сотувчилар ўз маҳсулотларини жонсиз ва унсиз боғламларда қолдирмасди, балки уларни гилос, бинафшагуллар ва скумбрия сотувчилари каби бор овозда қийқириб, реклама қиларди. Театр ва опера эса қичқириқлар ва ҳуштакбозликка олишларга тўла тўс-тўполон маркази эди. Ҳатто қишлоқ жойларда ҳам, деҳқонлар оғир, ҳамиша бир хил, зериктирарли юмуш қилаётиб, қўшиқ ҳиргойи қиларди. Энди бўлса улар, қўшиқ куйламай қўйишган.
Ўзгарган бўлса, ўтган асрларда ҳам одамлар норозилигига сабаб бўлган шовқин меъёри унчалик ўзгарган эмас, балки сукунат эгаллаши мумкин бўлган бўшлиқни эгаллаб олган диққатнинг бўлиниши, алахситишлар кўлами ўзгарган. У ерда бошқа бир соғлом ақлга зид фикр қалқиб чиқади, зеро—қарағайзор орасида, яланғоч саҳрода, дабдурустдан бўшатилган жойда, бу жойлар сув қуйгандай жимжитлик оғушига чўмган бир вақтда, — кўпинча муштоқ бўлиб кутилганидан, илиқлик ва ҳаловатдан кўра бесаранжомлик ва ўнғайсизлик олиб келади, бу жимжитлик. Ваҳима ва қўрқув ҳисси писиб келган ўғридай пинҳона пайдо бўлади; қулоқ ғайриихтиёрий равишда истаган нарсага динг бўлади, хоҳ аланганинг виш-виши бўлсин, хоҳ қушлар сайраши бўлсин, хоҳ баргларнинг шитирлаши бўлсин. Бу эса номаълум бўшлиғу йўқликдан қутқаради. Одамлар жимжитликни исташади, аммо бу қадарини эмас.


Discuss this entry